Annotatsiya. Metanning karbonatli konversiyasi orqali sintez gazi olishda qo‘llanilgan K1, K2 va K3 katalizatorlarning katalitik faolligini baholashga doir tadqiqot olib borildi. Katalizatorlar sintezi Zol-gel texnologiyasining “solution-combusion synthesis” (eritmada yonish) usulida amalga oshirildi. Sintez qilingan katalizatorlarning fizik-kimyoviy va katalitik xarakteristikalarini tahlil qilish uchun XRD, BET va SEM ishlatilgan. Metanning karbonatli konversiyasini qo‘llash jarayoni 650 – 900℃ haroratlarda amalga oshirildi va ularning katalitik faolliklari baholandi. Katalizatorlar ichida K3 ning katalitik faolligi yuqori ekanligi, CH4 va CO2 larning konversiyasi unumi mos ravishda 97 va 87% ni tashkil etishi aniqlandi. Yuqori unum katalizator tarkibidagi dopant TiO2∙ZrO2 ning birgalikda qo‘llanilishi bilan izohlash mumkin. Metanning karbonatli konversiyasida katalizatorning taʼsir qilish mexanizmi o‘rganildi. Metanning karbonatli konversiyasi reaksiyasining K1, K2 va K3 katalizatorlari ishtirokidagi faollanish energiyalari hisoblandi.
Аннотация. Проведено исследование по оценке каталитической активности катализаторов К1, К2 и К3, используемых при производстве синтез-газа путем карбонатной конверсии метана. Синтез катализаторов осуществлялся методом «раствор-горения» золь-гель технологии. Рентгеноструктурный анализ, БЭТ и СЭМ были использованы для анализа физико-химических и каталитических характеристик приготовленных катализаторов. Процесс применения карбонатной конверсии метана проводился при температурах 650-900OC и оценивалась их каталитическая активность. Среди катализаторов установлено, что каталитическая активность К3 высокая, эффективность конверсии СН4 и СО2 составляет 97 и 87% соответственно. Высокую производительность можно объяснить совместным использованием в катализаторе легирующей присадки TiO2∙ZrO2. Изучен механизм действия катализатора при карбонатная конверсия метана. Рассчитаны энергии активации реакции карбонатной конверсии метана с участием катализаторов К1, К2 и К3.
Abstract. A study was conducted to evaluate the catalytic activity of catalysts K1, K2 and K3 used in the production of synthesis gas by carbonate conversion of methane. The synthesis of the catalysts was carried out by the method of “solution-combustion” sol-gel technology. XRD, BET and SEM were used to analyze the physicochemical and catalytic characteristics of the prepared catalysts. The process of emplementing carbonate conversion of methane was carried out at temperatures of 650-900OC and their catalytic activity was evaluated. Among the catalysts, it was found that the catalytic activity of K3 is high, the conversion efficiency of CH4 and CO2 is 97 and 87%, respectively. The high performance can be explained by the combined use of TiO2∙ZrO2 dopant in the catalyst. The mechanism of influence of the catalyst during carbonate conversion of methane has been studied. The activation energies of the reaction of carbonate conversion of methane with the participation of catalysts K1, K2 and K3 were calculated.